Nubifikacja

Tekst: Hannah Wadle

Z przyjemnością informujemy o piątej edycji Sztynort Pałac Festiwal, w tym roku inspirowanej tematem Festiwalu: Chmury / Chmury / Wolken. Dlaczego chmury? Bo zawierają w sobie tak wiele z tego, z czego znamy Sztynort i mówią nam jeszcze więcej o świecie. Chmury zmieniają kształty, rzucają cienie i przemierzają odległości, niosąc ze sobą pogodę, wspomnienia, społeczności, słowa i inne ważne dane.

Nubifikacja to termin, którego brytyjski chemik i meteorolog amator Luke Howard (1772-1864) użył do opisania procesu powstawania chmur. Nigdy nie został on spopularyzowany. Znany jako “ojciec chrzestny chmur”, Howard, kierując się linneańskimi zasadami myślenia o przyrodzie jako organizowalnej, wprowadził porządek do tymczasowych, zmiennych mieszkańców nieba. Zależało mu na znalezieniu ich wspólnych cech fizycznych.

Zdając patent żeglarski na Mazurach (i w każdym innym miejscu na kuli ziemskiej), żeglarze muszą stać się mistrzami chmur i nauczyć się klasyfikować to, co porusza się po niebie zgodnie z nomenklaturą Howarda: Stratus, cirrus, stratocumulus, cumulus, cumulonimbus i wszystko, co pomiędzy. Chmury zapowiadają pogodę i to one są pogodą. Znajomość ich jest niezbędna do bezpiecznego podróżowania po jeziorach i oceanach. Ale o ile ogólna typologia organizacyjna może pomóc w zorientowaniu się w procesie powstawania chmur, chmury nie są chmurami. Mazury mają swoje własne cykle nubifikacji, swój własny mikroklimat, w ramach którego niektóre chmury trzeba obserwować uważniej niż gdzie indziej. Ci, którzy uczą się chmur na Mazurach, mają inną, intymną znajomość tutejszej atmosfery.

Życie z obecnością chmur ma wiele wymiarów. Trzymając się zjawiska meteorologicznego, można zauważyć, że nawet nie ucząc się chmur w szkole, wielu z nas poznało język naszych lokalnych chmur. Wielu z nas wie, kiedy można spodziewać się deszczu, burzy, słonecznego dnia i co to oznacza dla ogrodu, dla bólu głowy, czy weekendowego wyjazdu. Stajemy się ekspertami od chmur na nasz lokalny użytek, ale jako migranci musimy na nowo uczyć się nieba z jego gramatyką. Dziś może pomaga nam w tym sztuczna inteligencja i aplikacje pogodowe, ale jakaś intuicja chmurowa na pewno pozostała potrzebna.

Życie z chmurami może oznaczać wiele innych rzeczy, także na poziomie metaforycznym. Żyjemy w chmurach opowieści – wspomnień i snów, przeszłości, przyszłości i alternatywnych rzeczywistości. Niektóre chmury są nasze, inne obce, a jednak wszystkie mogą czasem na nas padać, mogą rzucać na nas cień – na dobre i na złe. Na Mazurach i w okolicach Sztynortu jest wiele takich chmur piętrowych i chmur pamięci. Pochodzą one z różnych czasów i kierunków, a przemieszczając się wpływają na atmosferę regionu, na to, co w nim czujemy. To, w jaki sposób myślimy o danym miejscu, co pamiętamy z przeszłości, co wyobrażamy sobie i planujemy na przyszłość, tworzy mikroklimat, tworzy własne formacje chmur w danym miejscu.

Nubifikacja jest elastycznym terminem, który może oznaczać wiele sposobów, na jakie pamięć i wyobrażenia adaptują się i zmieniają swój kształt i cel, gdy ludzie podróżują, przemieszczają się w przestrzeni lub w czasie. Obejmuje to ich ładunek emocjonalny, siłę polityczną i sam ich kształt. Nubifikacja jest o wiele starsza niż sztuczna inteligencja i cyfrowe chmury pamięci, ale w tych kształtach stała się dla nas najbardziej widoczna na co dzień. Dzięki współczesnym technologiom świat wyparowuje w chmurach. Mazury też. Pałace i całe wsie zamieniają się w chmury pojedynczych kropek – jedne do wirtualnej rekonstrukcji, inne do renowacji z większą starannością i precyzją. Przeszłość powraca jako alternatywne, równoległe rzeczywistości, a czasem wtapia się w namacalną rzeczywistość. Jeśli na pierwszy rzut oka może dziwić, że Mazury są pionierem w tym procesie, jako miejsce leżące na krawędzi geopolitycznych interesów, to nie jest to już takie zaskakujące, jeśli zastanowimy się dwa razy – w końcu jest to region, w którym chmury pamięci, emocji i władzy zawsze miały silny wpływ, region, w którym wspomnienia pojawiały się i znikały, miejsca były umieszczane i wymazywane z map, gdzie alternatywne rzeczywistości, w wielu chmurach, zawsze były dostępne dla tego regionu.

Czy powinniśmy myśleć o tych chmurach jako o indeksach do alternatywnych rzeczywistości, czy jako o części samej lokalnej rzeczywistości, i jakie byłyby konsekwencje którejś z tych dróg? Co się stanie, jeśli nie będziemy próbować odganiać chmur, ale przyznamy, że mamy do czynienia z miejscem zachmurzonym? Co się stanie, jeśli zaczniemy ogarniać ten dziwny i dynamiczny mikroklimat wspomnień, uczuć, wyobrażeń i przyszłości, tak jak on się przejawia lokalnie? Nubifikacja jest zaproszeniem do ponownego odkrycia chmur w praktyce i w metaforze. V. edycja Stn:ort Pałac Festiwal zabierze nas wysoko w niebo i pozwoli przez tydzień mieć głowę w chmurach. Mamy nadzieję, że do nas dołączycie!

Festivalthema 2021: Wolken – Chmury – Wolken

Nubifikation

Text: Hannah Wadle

Wir freuen uns, die fünfte Ausgabe des Sztynort Pałac Festiwal ankündigen zu können, die in diesem Jahr unter dem Motto Nubifikacja steht: Wolken / Chmury / Wolken. Warum Wolken? Weil sie so viel von dem enthalten, wofür wir Sztynort kennen und uns noch mehr über die Welt erzählen. Wolken verändern ihre Form, werfen Schatten und wandern über Entfernungen und tragen das Wetter, Erinnerungen, Gemeinschaften, Wörter und andere wichtige Daten mit sich.

Nubifikation ist der Begriff, den der britische Chemiker und Amateur-Meteorologe Luke Howard (1772-1864) verwendete, um den Prozess der Wolkenbildung zu beschreiben. Er wurde nie popularisiert. Bekannt als “der Pate der Wolken”, brachte Howard, den Linne’schen Prinzipien folgend, die Natur als organisierbar zu denken, eine Ordnung in die zeitlich wechselnden Himmelsbewohner. Er suchte nach ihren gemeinsamen physikalischen Merkmalen.

Wenn Segler in der Masurischen Seenplatte (und anderswo auf dem Globus) ihren Segelschein machen, müssen sie Meister der Wolken werden und lernen, das, was sich über den Himmel bewegt, nach Howards Nomenklatur einzuordnen: Stratus, Cirrus, Stratocumulus, Cumulus, Cumulonimbus und alles, was dazwischen liegt. Wolken kündigen das Wetter an und sie sind das Wetter. Sie zu kennen ist unerlässlich für sichere Reisen auf Seen und Meeren. Aber so sehr eine generische, organisierende Typologie auch helfen mag, eine Vorstellung vom Prozess der Wolkenbildung zu bekommen, Wolken sind nicht gleich Wolken. Masuren hat seine eigenen Zyklen der Nubifikation, sein eigenes Mikroklima, innerhalb dessen manche Wolken aufmerksamer beobachtet werden müssen als anderswo. Wer in Masuren Wolken lernt, hat eine andere, eine intime Kenntnis der lokalen Atmosphäre.

Mit der Anwesenheit von Wolken zu leben, hat viele Dimensionen. Wenn wir bei dem meteorologischen Phänomen bleiben, können wir beobachten, dass viele von uns auch ganz ohne das Schulstudium der Wolken die Sprache unserer lokalen Wolken gelernt haben. Viele von uns wissen, wann Regen, Sturm oder ein sonniger Tag zu erwarten ist, und was das für den Garten, für Kopfschmerzen oder einen Wochenendausflug bedeutet. Wir werden zu Experten der Wolken für unseren lokalen Gebrauch, doch als Migrierende müssen wir den Himmel mit seiner Grammatik neu lernen. Heute bekommen wir vielleicht Hilfe durch künstliche Intelligenz und Wetter-Apps, aber eine gewisse Wolken-Intuition bleibt sicher notwendig.

Das Leben mit Wolken kann auf einer metaphorischen Ebene auch viele andere Dinge bedeuten. Wir leben in Wolken von Geschichten – Erinnerungen und Träumen, von Vergangenheit, Zukunft und alternativen Realitäten. Manche Wolken sind unsere, andere fühlen sich fremd an, und doch können sie alle gelegentlich auf uns herabregnen, können einen Schatten auf uns werfen – im Guten wie im Schlechten. In Masuren und in der Umgebung von Sztynort gibt es viele solcher geschichtsträchtigen Wolken und Wolken der Erinnerung. Sie stammen aus verschiedenen Zeiten und Richtungen, und während sie vorbeiziehen, beeinflussen sie die Atmosphäre der Region, die Art, wie sie sich für uns anfühlt. Wie wir über einen Ort denken, woran wir uns aus der Vergangenheit erinnern, was wir uns vorstellen und für die Zukunft planen, schafft ein Mikroklima, schafft seine eigenen Wolkenformationen am Ort.

Nubifikation ist ein flexibler Begriff, der die vielen Arten bezeichnen kann, wie sich Erinnerungen und Vorstellungen anpassen und in Form und Zweck verändern, wenn Menschen reisen, sich durch den Raum oder durch die Zeit bewegen. Dies schließt ihre emotionale Belastung, die politische Kraft und ihre eigene Form ein. Die Nubifikation ist so viel älter als künstliche Intelligenz und digitale Speicherwolken, aber in diesen Formen ist sie für uns täglich am sichtbarsten geworden. Mit den heutigen Technologien verdampft die Welt in Wolken. So auch in Masuren. Paläste und ganze Dörfer verwandeln sich in Wolken aus einzelnen Punkten – einige werden virtuell rekonstruiert, andere werden mit mehr Sorgfalt und Präzision renoviert. Vergangenes kehrt als alternative, parallele Realitäten zurück und manchmal verschmelzen sie mit der greifbaren Wirklichkeit. Wenn es auf den ersten Blick überraschen mag, dass Masuren bei diesem Prozess Pionierarbeit leistet, da es sich um einen Schauplatz am Rande geopolitischer Interessen handelt, so ist es nicht so überraschend, wenn wir zweimal darüber nachdenken – schließlich ist die Region eine, in der die Wolken der Erinnerung, der Emotionen und der Macht schon immer ein starkes Mitspracherecht hatten, eine, in der Erinnerungen auftauchten und verschwanden, Orte auf Landkarten eingetragen und wieder gelöscht wurden, in der alternative Realitäten in multiplen Wolken für diese Region schon immer verfügbar waren.

Sollten wir diese Wolken als Indizien für alternative Realitäten oder als Teil der lokalen Realität selbst betrachten, und was wären die Konsequenzen des einen oder anderen Weges? Was passiert, wenn wir nicht versuchen, die Wolken zu verjagen, sondern anerkennen, dass wir es mit einem bewölkten Ort zu tun haben? Was, wenn wir beginnen, dieses seltsame und dynamische Mikroklima aus Erinnerungen, Gefühlen, Vorstellungen und Zukünften zu umarmen, so wie es sich vor Ort manifestiert? Nubifikation ist eine Einladung, Wolken in der Praxis und in der Metapher wiederzuentdecken. Die V. Ausgabe des Stn:ort Pałac Festiwal führt uns hoch in die Lüfte und erlaubt uns, den Kopf für eine Woche in den Wolken zu haben. Wir hoffen, dass Sie sich uns anschließen werden!